Kazakistan Cumhuriyeti cumhurbaşkanı (, ), Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve Kazakistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri başkomutanıdır. Cumhurbaşkanı, Kazakistan Cumhuriyeti içindeki en yüksek makamın sahibidir. Bu pozisyonun yetkileri Kazakistan Anayasası'nın özel bir bölümünde açıklanmıştır.
Makam, 24 Nisan 1990 tarihinde Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bir yıl önce kurulmuştur. Mevcut cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'dir. Nursultan Nazarbayev'in istifası nedeniyle 20 Mart 2019'da cumhurbaşkanı vekili oldu.
Kazakistan cumhurbaşkanının nişanlarında bir göğüs işareti ve bir cumhurbaşkanlığı forsu bulunur.
Kazakistan cumhurbaşkanı forsu, 1: 2 oranında dikdörtgen şeklinde olması nedeniyle ulusal bayrağa benzer. Forsun merkezinde Kazakistan arması bulunur. Üç tarafı altın saçaklı bordürdür.12
Mevcut cumhurbaşkanlığı forsu 2012 yılına kadar hizmete girdi. 1995'ten 2012'ye kadar kullanılan eski fors, içinde genç Kazak lider Sakas'ın kar leoparına binen figürünün olduğu altın bir daire ile açık mavi bir dikdörtgendi.
Altın Kartal Nişanı (Kazakça: Алтын Қыран ордені veya Altyn Qyran Order), Kazakistan cumhurbaşkanı tarafından verilebilecek en yüksek sivil ödüldür. Amacı, Kazak ve yabancı vatandaşların ülkeye üstün hizmetini tanımaktır. Devlet başkanı olarak, cumhurbaşkanı fiilen Altın Kartal Nişanı'nın özel komutanıdır.34
Anayasanın 42. maddesinin 5. fıkrası, hiç kimsenin üst üste iki dönemden fazla cumhurbaşkanı seçilemeyeceğini belirlemekle birlikte, "Mevcut kısıtlama Kazakistan Cumhuriyeti Birinci Cumhurbaşkanını kapsamaz" denmektedir.5
46. madde cumhurbaşkanlığı ve cumhurbaşkanının masraflarının devlet tarafından ödeneceğini, "şeref ve haysiyetinin dokunulmazlık altına alındığı"nı belirtir.6 Bu kanuna göre, ilk cumhurbaşkanı görevdeyken yaptığı tüm eylemler için tam, mutlak ve süresiz dokunulmazlığa sahiptir ve ölümüne kadar devlet memuru olarak kalacaktır. Ayrıca Kazakistan halkıyla konuşma becerisini koruyor, korumaları, iletişimi, ulaşımı ve faaliyeti için devlet desteğini elinde tutuyor ve resmi dairesinin ve yazlık konutunun resmi bakım ile mülkü haline geldiği belirtilmektedir. Ayrıca tıbbi bakım, sanatoryum, emekli maaşı ve sigorta da sağlanmaktadır.
26 Nisan 2015'te Nursultan Nazarbayev, 5. cumhurbaşkanlığı dönemi için yeniden seçildi.7 Açılışın resmi töreni 29 Nisan'da Astana'daki Bağımsızlık Sarayı'nda gerçekleşti.8 Göreve başlama töreninde yeniden seçilen cumhurbaşkanı, ülkenin istikrarlı büyümesi ve gelişmesi için ülkeye daha önce önerdiği 5 kurumsal reformu sürdüreceğine dair güvence verdi.9
25 Ocak 2017'de Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, daha açık ve verimli yönetişim amacıyla yürütme yetkilerini parlamentoya ve bakanlıklara yeniden dağıtacak anayasa reformlarının temelini attı.10
Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi (Kazakça: Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі/Rusça: Администрация Президента Респулита) 20 Ekim 1995 tarih ve 2565 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca kurulmuştur. Halen başkent Astana'da Ak Orda Cumhurbaşkanlığı Köşkü'nde bulunmaktadır. Bundan önce, Almatı'da bulunuyordu.11
2011 seçimlerinden önce Cumhurbaşkanı Nazarbayev, The Washington Post için "Kazakistan'ın demokrasiye doğru istikrarlı ilerlemesi" başlıklı bir köşe yazısı yazdı.12
Kazakistan'ın beşinci cumhurbaşkanlığı seçimi 26 Nisan 2015'te yapıldı.13 Nursultan Nazarbayev oyların %97,7'sini alarak yeniden seçildi. Seçimlerde 19 ülkeden toplam 858 gözlemci sandık merkezlerinde hazır bulundu. İngiltere'den seçim gözlem heyeti üyesi ve Londra Diplomatik Akademisi başkanı Joseph Misfud'a göre, "seçimler tüm AB standartlarını karşıladı".14
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) ve diğer uluslararası gözlemciler, hükümeti eleştiren medya kuruluşlarının kapatılması ve muhalefet eylemcilerinin hapse atılması da dahil olmak üzere, seçimlerde haksızlık olduğu yönünde eleştirdiler.15 AGİT sözcüsü Cornelia Jonker, seçmenler için "gerçek bir seçim" olmamasını eleştirdi ve ayrıca "ifade özgürlüğüne yönelik önemli kısıtlamalar" olduğunu savundu.16
Kazakistan'ın altıncı cumhurbaşkanlığı seçimi 9 Haziran 2019'da yapıldı. Kazakistan'ın ilk cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in istifasından bu yana yapılan ilk seçimdi.17
Orijinal kaynak: kazakistan cumhurbaşkanı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Constitution of the Republic of Kazakhstan Constitutional Council of the Republic of Kazakhstan ↩
Kazakhstan’s steady progress toward democracy Washington Post ↩
Kazakhstan president Nursultan Nazarbayev wins re-election with 97.7 per cent of vote , ABC Australia, 28 April 2015 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page